1- Birêz Dugin, piştî êrîşa Rûsyayê ya li ser Ukraynayê, we di gotareke xwe de wiha nivîsîbû: “Divê Ûkraynî, Belarûs, Qazax, Ermenî, Azerî û Gurcî fêm bikin ku em banga avakirina hêzeke mezin a Rûsyayê dikin. "Ew bi me re bûn û hîn jî bi me re ne." Wateya vê gotinê çi ye? Ma hûn Rûsyayê dixin nav Şerê Mezin?
Ez wisa nafikirim, ez bawer im em sê komên ji Rûsyayê ne. Bi gotineke din, em nûnertiya yek neteweyê dikin: Rûsyaya Mezin, Rûsyaya Piçûk (Ukrayna) û Belarûs. Her wiha di warê çand, şaristanî û berjewendiyên jeopolîtîk de di navbera gelên din ên Kafkasya Başûr û Asya Navîn de yekitiyeke girîng heye. Pirs ne ew e ku serxwebûna van welatan qebûl bikin an na. Ev welat nikarin bi rastî serbixwe bin. Ev welat dikarin bi me re qadeke jeopolîtîk a yekane ava bikin, nexwe wê ji aliyê Rojava ve bibin kolonî. Ji ber vê yekê, ew nikarin bi rastî serbixwe bin.
2- Tişta ku di medyaya cîhanê de di derbarê şerê Ukraynayê de cih digire ew e ku Rûsya dixwaze operasyonên xwe yên li Ukraynayê bi dawî bike. Di bin çi şert û mercan de hikûmeta Moskowê dikare bi Ukraynayê re peymana agirbestê îmze bike?
Armanca operasyona leşkerî jinavbirina Naziyan û bêçekkirina Ukraynayê ye. Ji ber vê yekê Pûtîn destnîşan kir ku bêyî negihîştina van armancan em nikarin dest bi hevdîtinên aştiyê bikin. Bi şertê ku mîlîtarîzm û nazîzm li Ûkraynayê raweste em amade ne ku dest bi hevdîtinên aştiyê bikin. Lê belê ji bo ku ev armanca hanê pêk werin, pêwîst e em hemû navçeyên Ukraynayê bixin bin kontrola xwe, eger nebe em nikarin piştrast bin ku guhertineke siyasî li piraniya deverên rejîma wî welatî çêbibe. Her weha em nikarin piştrast bin ku Ukrayna piştî danûstandinên aştiyê dê bala xwe nede ser hewildanên nûavakirina hêza xwe ya leşkerî. Em dibînin ku Zelensky bi Almanya û Fransayê re peyman îmze kir ku artêşa xwe bi tevahî ji nû ve ava bikin. Ji ber vê yekê, heya ku Ukrayna siyasetek bêalî neşopîne an jî bi tevahî di bin kontrola me de be, em nikarin peymanek çêbikin. Ne diyar e kengê dê peymanek wiha çêbibe. Ger îro Rojava alîkariya xwe ji bo Ukraynayê rawestîne, bi baweriya min dê Ukrayna di nav 2 hefteyan de, herî zêde sê hefte an mehekê têk biçe, ji ber ku Ukrayna hêza leşkerî tune.
3- Li gor axaftina we em dikarin bibêjin ku Rûsya û Ukrayna ji peymana aştiyê dûr in?
Erê; Ukrayna bi temamî girêdayî diravên rojavayî, çekên rojavayî û alîkariya rojavayî bi giştî ye, û ev (şer) dikare demek dirêj bidome eger rojava alîkariya leşkerî ji Ukraynayê re bidomîne.
4- Em dikarin bibêjin ku bi destpêkirina şerê Ukraynayê re nîzameke nû ya cîhanê derdikeve holê?
Pergala cîhanê ya heyî yekpolar e. Ev sîstem piştî rûxana Yekîtîya Sovyêtê ava bû, û cûreyek yekpolîtîya rojavayî hebû, û cîhana rojava qaîdeyên xwe ji bo hemû mirovatîyê dîzayn kir. Yekdestdariya Rojava ku 30 sal in dewam dike, di pêvajoyeke hilweşînê re derbas dibe. Rûsya, Çîn, Asyaya Rojava û pêşketina berxwedana Îslamî; Ev nîşan dide ku pergala yekpolar êdî ketiye pêvajoya pergala pirpolar. Ew ne dupolar e, pirpolar e. Ji ber ku bloka Rojava, Rûsya û Çîn niha sê polên serbixwe pêk tînin. Her wiha herêmên xurt ên wekî Îran, Tirkiye, cîhana Ereb, Endonezya, Pakistan, Hindistan, Afrîka û Amerîkaya Başûr hene.
Ev pirpolarîtiyê ava dikin. Ev guhertina ku em niha dijîn, ji pergala yekpolar berbi pergala pirpolar ve diçin.
Hûn li ser platforma 5-6 çi difikirin? Li gorî we ev platform dikare bibe alîkar ku pirsgirêkên li Kafkasya Başûr çareser bibin?
Çareseriya vê pirsgirêkê ew e ku bêyî destwerdana kesî platforma şeş-pakê saz bikin. Lê tekane rêya têkçûna vê platformê astengkirina destwerdana Rojava ye. Bi rastî ev pirsgirêk ji Ermenîstanê tê. Ji ber ku peywendiya Paşînyan bi Soros û welatên rojavayî re heye û welatên rojava jî bi rêya Ermenistanê hewl didin aramiya herêmê têk bidin.
Beriya wê jî serokê berê yê Gurcistanê Mikhail Saakashvili ji bo Rojava kar dikir. Rojava hewl dide aramiya herêmê xera bike û hêzên herêmê li hember hev bixe. Dixwaze rûsan li dijî tirkan, tirkan li dijî îraniyan, îraniyan jî li dijî rûsan bixe. Beriya her tiştî divê em sêgoşeyekî stratejîk bi şêweya Moskow-Tehran-Enqere ava bikin.
6- We pêştir serkeftina Trump di hilbijartinên serokatiyê yên sala 2016an de ji bo Rûsyayê wek serkeftinek nirxandibû. Ji ber vê yekê, ger Trump di hilbijartinên 2024-an de bi ser bikeve, hûn ê heman nêrînê biparêzin?
Hûn fêm nakin ku ez çi mebesta Donald Trump serketina Rûsyayê ye. Divê em fêm bikin ku polîtîkayên Dewletên Yekbûyî du alî hene. Yên pêşîn globalîst in. Globalîst meyla Partiya Demokrat temsîl dikin ku hewl dide demokrasiya lîberal li seranserê cîhanê bicîh bîne. Globalîzma hegemonîk tê wateya meyla Partiya Demokrat a ku li çaraliyê cîhanê demokrasiya lîberal pêk tîne û ne ji hêzeke herêmî re dibe hêzeke hegemonîk. Nêrînek bi vî rengî ya koma neo-muhafazakar jî di nav Partiya Komarî de heye. George Bush nûnertiya vê koma nû ya muhafazakar dikir, û Barack Obama an Joe Biden nûnertiya globalîzma Partiya Demokrat dikir.
Lê belê, neo-muhafezekar û Demokratên lîberal ên Partiya Demokrat bi giştî xwedî nêrîneke mîna sîstema yekpolar in; Yên ku şer dan destpêkirin û piştgirî dan şoreşên rengîn ên li Ukraynayê, neo-muhafazakar û demokratên lîberal in.
Di Partiya Komarî ya Amerîkayê de perspektîfek alternatîf li ser rêbaz û lîstikên Amerîka û sîstema cîhanê heye. Trump tenê wê yekê temsîl dike, muhafezekarên kevneşopî, û ew di vê beşê de xwedan nêrînek pir hindik destwerdan e. Muhafezekarên kevneşopî li ser pirsgirêkên navxweyî, "Making America Great Again" (MAGA), rawestandina koçberiya neqanûnî, û rizgarkirina hin dewlemendiya kevneşopî ya civakên klasîk ên Amerîkî, balê dikişînin. Trump pir kêmtir destwerdana siyaseta derve ya Amerîkî dike. Ji ber vê sedemê di dema serokatiya Trump de di têkiliyên Amerîka û Rûsyayê de aloziyeke cidî çênebû.
Trump soz da ku hemû alîkariyên aborî û leşkerî yên ji bo Ukraynayê rawestîne. Ev tê wê wateyê ku eger Ukrayna ewqas alîkarî ji Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê (DYA) wernegirta, wê Rûsya zû bi ser ket.
Lê divê em ji bîr nekin ku Trump sîyasetmedarekî dijî Îranê û li dijî Îslamê ye. Ji ber vê yekê dibe ku Trump ji bo Rûsyayê bijarteyek baş be, lê ez bawer nakim ji bo tevahiya cîhanê bibe hilbijartinek baş.
Lê du teoriyên girîng hene ku divê em li ser bisekinin: Ya yekem ew e ku Trump ne xwediyê siyasetek destwerdanê ye. Ya duyemîn jî, Trump ji Rûsyayê bêtir Chinaînê wekî hevrikek aborî û dijmin dibîne.
7- Şîroveya te derbarê şerê li Xezzeyê de çi ye, li gor te Îsraîl dikare heta kengî qirkirinê bidomîne?
Beriya her tiştî ez dixwazim bibêjim ku ji aliyê jeopolîtîk ve Xezze eniyeke din a şerê di navbera yekpolar û pirpolar de ye. Li Ukraynayê jî di navbera Rûsyaya pirpolar û Rojavaya yekpolar de şer heye. Li aliyê din Ukrayna welatekî ku hêza wê tune ye û şerê xerab yê Rojava dimeşîne. Îsraîl jî şerê wekaletê yê cîhana rojava ya yekpolar li herêmê dike.
Ji ber vê yekê ev her du rewş pir dişibin hev: Rûsya li dijî Ukrayna yekpolar şer dike. Misilman û Filistînî mexdûrên heman cîhana rojava ne.
Îsraîl li dijî Filistîniyan jenosîdê(Qirîn) dike. Ji ber vê yekê ez difikirim ku Îslam hêzek piralî ye ku li dijî hegemonya û emperyalîzma Amerîkî şer dike.
Lê mijara ku ez li Xezze û Rojhilata Navîn dişopînim, seferberiya nifûsa Şîe ya li Rojhilata Navîn e. Eksena berxwedanê ya li Rojhilata Navîn bi giranî ji Şîayan pêk tê (ji xeynî Filistîn û Hemasê) û komên ku li dijî globalîzmê li welatên din şer dikin ev in: Hûsî (Ensarullah) li Yemenê, Hizbullah li Lubnanê, hikûmeta Şîe ya Elewî li Sûriyê û Şîeyên Iraqê.
Dibe ku piştre Îran jî di vê eksê de cih bigire. Welatên Şîe bingehê berxwedan û hêzên Rojhilata Navîn in. Lê ez di wê baweriyê de me ku wê rojekê gelên misilman ên sunî jî li dijî hegemonyayê têbikoşin. Mînak Misir got ku eger Refah were bombebarankirin dê li dijî Îsraîlê şer bike, niha Refah hatiye bombebarankirin, wê demê Misir bi mantiqî divê şer bike. Cezayîrê jî soza tevlîbûna şer da. Ez wisa difikirim ku em niha li Rojhilata Navîn di navbera hegemonyaya Amerîka û şaristaniya Îslamî de bi şerekî mezin re rû bi rû ne. Em nizanin dê di heyama pêş de çi bibe, lê siyonîst dixwazin Mescîda Eqsayê biteqînin. Serokkomarê Arjantînê Javier Milei jî ev tişt got. Em bi boykot, xwepêşandan û şermezarkirinan nikarin Îsraîl rawestînin.
Bi baweriya min şertê sereke yê çareseriya pirsgirêka li Kafkasya Başûr dev ji radîkalîzm û rojava berde. Ji ber ku her destwerdanek Amerîka û Yekitiya Ewropayê li vê herêmê îhtîmala pêkhatina rêkeftin û ji hev têgihiştinê ji holê radike.
Bi dîtina min pirsgirêka li Başûrê Kafkasyayê divê welatên vê herêmê yên wekî Rûsya, Îran, Tirkiye, Gurcistan, Ermenîstan û Azerbeycanê bêyî Rojava çareser bikin. Li Başûrê Kafkasyayê berjewendiyên hevpar hene, lewma divê welatên herêmê bi hev re çareseriyê bibînin. Berjewendiyên Rûsya, Îran û Tirkiyê yên sê hêzên mezin ên Kafkasya Başûr di nav hev de ne. Têkiliyên van welatan bi welatên biçûk ên herêma Kafkasya Başûr re jî hene.
Mînak Rûs, Gurciyên Ortodoks, Azerî, Tirk û Misilman ji komên etnîkî yên mîna hev in. Şîeyên Azerî di dîrokê de pêwendiyeke hevpar bi Îranê re heye. Ermenî ji aliyê etnîkî ve jî nêzî Îraniyan in.
Lê Gurcî û Rûsên Monofîzît jî hene, ku şaxekî Xirîstiyantiyê ne, ew jî wek me û gurcî ne Ortodoks in. Bi gotineke din, rewşeke wisa heye ku ol, komên etnîkî, têkiliyên dîrokî û berjewendiyên jeopolîtîk di nav hev de ne.
Divê ev ji aliyê gelên misilman û alema Îslamê ve were kirin. Ji ber ku ger şaristaniya Îslamê çavê xwe ji qirkirineke bi vî rengî û wêrankirina Mescida Eqsayê bigire, ev tê wê wateyê ku tu desthilatdariyek ji şaristaniya Îslamê li cîhanê nemaye. Niha şîe têkoşîneke baş didin, lê bi baweriya min divê hemû misilman jî tevlî wan bibin.
8- Birêz Dugin, pirsên min qediyan. Tiştek ku hûn dixwazin lê zêde bikin heye?
Berî her tiştî ez spasiya we dikim ku we derfet da min ku bi xwendevanên Îranî re biaxivim. Ortodoksên rûsî şaristaniya rojavayî ya nûjen wekî dijberî Mesîh dibînin. Ev yek bi hizra Ayetullah Xumeynî ya derbarê Şoreşa Îslamî ya Îranê de ye. Loma jî teolojî û jeopolîtîka di siyaseta modern de hêmaneke girîng e. Niha dema yekkirina teolojî û jeopolîtîkê ye. Îdeolojiya modern a îranî vê yekê dike. Divê em di vî şerê eskatolojiyê de li kêleka hev bisekinin.
Rûsya û Îran ku xwedî heman nêrîna jeopolîtîk in, divê Îblîs li Rojava nas bikin. Di heman demê de divê em şîroveya olî ya pozîsyona rojava ya wekî Şeytan an Dij Mesîh, ku nîşana derbeya civakî ye, parve bikin. Bi baweriya min Îran û Rûsya di heman eniyê de ne.
Werger:Seyîd Torî