Li gorî rapora nûçegihanê çandî yê Ajansa Navneteweyî ya Ehl-ul Beytê (s.x) ABNA-Di van vîdyoyan de dîmenên hovane yên wek serjêkirin, îşkencekirin û şewitandina mirovan hene. Di van nûçeyan de careke din derket holê ku xewna "Sûriya azad" ji destpêkê ve xeyalek bû û ev xeyal ji aliyê hin derdoran ve bi zanebûn dihate firotin.
Yên ku îro li Sûriyê bi terorê birêve dibin, ew komên ku berdewama El-Qaîdê ne û îdeolojiyên wan bi ramanên tekfîrî û tundrewî têne gurandin. Ji ber wê yekê ku rêberê El-Qaîde yê mir Eymen el-Zawahirî sal berê pirtûkên Seyîd Qutb wek "dînamît" binav kir ku îdyolojiya bingehîn a El-Qaîde pêk tîne. Ebû Muhammed Cûlanî piştre bi eşkere got ku ev pirtûk li kampên rahênanê (berê bi navê Cebhet el-Nusra, niha bi navê Heyat Tehrîr el-Şam dihat naskirin) dihatin xwendin.
Çawa ku El-Qaîde mîna Xarîçiyan di dîroka Îslamê de bi diruşmeya “Dadgeha Xwedê” dest bi şerên wêranker kir, şopînerên wê jî bi şîroveyeke berevajî ya Îslamê riya xwe ya xwîn û tundiyê li Sûriyê domandin. ("Gotina rast, lê derew bi wê tê xwestin")
Kiryarên ku ji aliyê Cebhet El-Nusra û Heyet Tahrîr El-Şam ve hatine kirin bi awayekî bêkêmasî stratejiyên El-Qaîde nîşan didin: Bidarvekirina komî ya sivîlên Elewî û Şîe li Idlib û Helebê; Êrîşên bombeyî li sûk û mizgeftên qelebalix... Tê gotin ku DAIŞ xwedî edet e ku kuştinên xwe tomar bike û belav bike.
Van koman ne tenê rêbazên tekfîrî yên El-Qaîdeyê (yên din wek kafir îlan kirin û kuştinê rewa dîtin) pejirand, lê her weha amûrên propagandaya nûjen jî bi bandor bikar anîn. Vîdyoyên ku ew diweşînin, dîmenên ku DAIŞ'ê parve kiriye ji bo ku tirsê biafirîne tîne bîra mirovan.
Rêxistinên navneteweyî yên mafên mirovan, bi taybetî Human Rights Watch û Amnesty International, belge li ser tawanên ku ji aliyê komên di bin fermana Culanî de hatine kirin, pêşkêş kirine. Di nava van belgeyan de kiryarên nemirovane yên weke îşkence, serjêkirin û bikaranîna zarokan di êrîşên xwekujî de hene.
Şermeke nû ji bo tevgera tehrîfkirinê
Dema Şam ket - ew yek ji stûnên herî girîng ên eksena berxwedanê bû - derdorên tehrîfkar û rojavayî hem li ser platformên fermî û hem jî li cihên nefermî pîrozbahî li xwe kirin.
Hemû analîzên wan li ser vê xala bingehîn bûn: “We dît! “Dema Esed çû xwîn ji pozê tu kesî jî neçû...” Bi vî awayî hewl dan ku vê rewşê wek modelek ji bo guhertina rejîmê li welatên din nîşan bidin.
Hinekan pêştir çûn, pîrozbahî li gelê Sûriyê kirin û ev şîrove kirin: "Ya girîng ew e ku dîktator derkeve, ne ku paşê çi bibe..."
Wêneyên jinên bi çarşef û bêçare li kêleka hev danîne û wiha nivîsandine: "Sûriya azad tê wê wateyê ku kî bixwaze çarşefê li xwe bike, kî naxwaze li xwe bike."
Lê di rastiyê de nêzîkatiya Îsraîl li hember Îranê, zêdekirina bandora Amerîkayê û bihêzbûna komên tekfîrî-terorîst li navçê hemû encamên vê çîroka derewîn bûn.
Piştî rûxandina Şamê, yên ku xewna "Sûriyeya Azad" firotan, neçar in ku guh nedin tawanên hovane yên îro li wan xakan tên kirin. Ji ber ku qebûlkirina van sûcan tê wateya îtîrafkirina derewên xwe!
Danûstandinên bi terorîstan re bi teşwîqkirina DYE
Li gorî nûçeyeke girîng ji Sûriyê, Serokê Hikûmeta Sûriyê ya Demkî û Fermandarê Hêzên Sûriyeya Demokratîk (HSD) rêkeftinek ji bo yekkirina HSDê di nav saziyên dewleta Sûriyê de û agirbesta li seranserî Sûriyê îmze kirin.
Di çarçoveya vê peymanê de Ebû Muhammed Culanî û Mazlûm Kobanî (Fermandarê QSD'ê) hatin cem hev. Li gorî ragihandina rejîma niha ya Sûriyê, aliyan li ser tevlîbûna QSD’ê di nava saziyên Komara Erebî ya Sûriyê de li hev kirin û tekez kirin ku ew li dijî parçebûna welat in. Lê xala sereke ya ku nûçeyê balkêş dike, daxuyaniya fermandarê QSD'ê Mazlûm Kobanî ye: "Amerîkiyan em teşwîq kirin ku bi Rêberê Heyet Tehrîr El Şam re danûstandinan bikin."
Kobanî herwiha spasiya Culanî kir ji bo "hewldanên wî yên ji bo komkirina Sûriyan bi danîna aliyekî mezhebî û nijadperestiyê." Xuya ye ku teşwîqa Dewletên Yekbûyî pir xurt bû!
Çavkaniyên han tekez dikin ku ev rêkeftin piştî ku Serokê Amerîkayê gefa vekişandina hêzên Amerîkayê ji Sûriyê xwar. Hewldanên hikûmeta Amerîkayê ji bo meşrûkirina desthilata xwebexş a terorîstan li Sûriyê bi awayekî eşkere nîşan dide ku cinayetên li vî welatî di bin çiraya kesk û "bêdengiya mafên mirovan" ya Amerîkayê de tên kirin.
Di qetlîamê de rola Tirkiyeyê
Di vê pêvajoyê de rojnamevanekî sûrî rola dezgeha îstixbarata Tirkiyê di komkujiya gelê Sûriyê de û bikaranîna rokêtan ji aliyê terorîstan ve li dijî xelkê sivîl eşkere kir. Rojnamevan û nivîskara Sûrî Nîda Harb diyar kir ku rejîma Gulanî roketavêj û çekên giran ji bo hedefgirtina sivîlan bi kar tîne.
Harb di daxuyaniya xwe de ev tişt got:
“Terorîstên ku serweriya Sûriyê dikin, ji tirsa kuştinê daristanên ku sivîl lê pena bûne dişewitînin. Ev tawan beşek in ji pêvajoya paqijiya etnîkî ya li Sûriyê tê kirin. Di van êrîşên hovane de gelek xanî hilweşiyan, gelek kesan jiyana xwe ji dest dan, zeviyên çandiniyê yên berfireh û qadên daristanî hatin wêrankirin. Ev êrîş ji aliyê koma têrorîst a Ehrar El-Şerqiye ku ser bi îstixbarata Tirkiyê ve ye û serkêşiya wê Ebû Hatem Şekra ye, pêk tîne. Şekra rasterast di qirkirina Elewiyên Sûriyeyê de cih girt. Ev kom ji ber binpêkirina mafên mirovan li dijî Kurdan li Efrîn û Serêkaniyê ketiye lîsteya cezayên Amerîkayê.”
Şermezar kirin jenosîda Colanî
Di dema ku zêdetirî 1600 sivîlan ji ber jenosîda ku Gulanî li peravên Sûriyê pêk aniye jiyana xwe ji dest dane, Rêxistina Çavdêriya Mafên Mirovan (HRW) di daxuyaniyekê de ku roja Sêşemê belav kir, bang li desthilatên Sûriyê kir ku berpirsên gulebaran û îdamkirina bêserûber dadgeh bikin.
Li gorî malpera nûçeyan a Lubnanî “LBC”, Alîkarê Rêvebirê Rojhilata Navîn û Bakurê Afrîkayê yê HRW Adam Coogle ev daxuyanî da.
"Divê dewlet gavên lezgîn bavêje ji bo parastina sivîlan û berpirsyarên van gulebaran, îdamkirin û sûcên din ên giran bi awayekî zelal û bi lez bên darizandin."
Hikûmeta Yemenê jî daxuyanî da û ev daxuyanî bi kar anî: “Sûcên wek komkujî yên ku sivîlan dikin hedef, îşkenceyên hovane, koçberkirina bi darê zorê û wêrankirina mal û milkan binpêkirina eşkere ya hemû nirxên mirovî, exlaqî û olî ye. Ev yek heviya komên tekfîrî yên radîkal bi sîyonîstan re di warê meylên sûcdar de eşkere dike."
Komeleya Alimên Yemenî jî sûcên tekfîrî yên li dijî sivîlên Sûriyeyê şermezar kir û wiha got: “Ew cinayet encama çanda şeytanî û hizra tundrewiyê ye. Em bêdengiya cîhana Ereb û Îslamê ya li hember van sûcan û êrîşên dubare yên siyonîstan ser gelê Sûriyeyê şermezar dikin."
(Keyhan)
Your Comment