7 August 2025 - 21:47
Ji Granada heta Sabra: Teslîmkirina çekan tê wateya wêrankirinê

Dîrokê îspat kiriye ku radestkirina çekan ji dijmin re ne aştî ye, lê pêşgotinek ji bo wêrankirinê ye, ji Endulusê bigire heta Lubnanê. Li her cihê ku berxwedan hatiye bêdengkirin, karesatek mirovî li pey xwe aniye.

Li gorî rapora nûçegihanê çandî yê Ajansa Navneteweyî ya Ehl-ul Beytê (s.x) -ABNA-Heşt meh ji peymana agirbestê di navbera Lubnan û rejîma siyonîst re derbas bûye, lê dijminê siyonîst hîna ti yek ji peymanên xwe pêk neanîye. Lê belê, birêveberên Lubnanê biryar daye ku tenê amûra hêzê ya heyî ya Lubnanê, ango çekên berxwedanê, ji holê rakin. Gava ku tê vê wateyê:

  1. Legîtimîteya berxwedanê betal kirin
  2. Berxwedan wekî tawan di çavê giştî de nîşan dan
  3. Şerê navxweyî di navbera artêş û gel de çêkirin
  4. Teslîmbûna bêşert û bêqerar ji bo desthilata derveyî

Lê ma teslîmbûna bêşert, wekî rizgarkirin û aşitî ye? Bêguman na! Dîrok tijî nimûneyên gel û tevgerên e ku li ber dagirker an dijminên tîna hêzê, ala aşitî û teslîmiyê hildan, çekên xwe ji ber xapandin an garantiyên navneteweyî radest kirin, û encam ne ji çêkirin û komkujiyê bêtir bû.

"Zeyneb Mûsewî" - ravekerê Lubnanî - di nivîsarekê di rojnameya El-Exbar a Lubnanê de, bi navbêjina çar tajribeyên xwînî yên dîrokê (ji Gîranata heta Sabra-Şatîla), hişyar dike ku "teslîmbûna bêhêzî, tenê vexwendina serjêkirinê ye". Nivîsar wiha berdewam dike:

1. Gîranata (Granada): Keleha dawî ya misilmanan, qurbaniya peymanên aşitiyê

Di 2ê Rêbendanê 1492an de, keyê dawî yê Gîranatayê, Ebu Ebdîlahê Piçûk, bi destê xwe mifteyên bajarê radestî Ferdînand û Îzabellaya Katolîk kir. Ev dîmenek bêrehmî û zelalkirinê bû ku paşê bû sedema ruxandina penageha dawî ya misilmanan li Endulusê - hemî ji bo peymana aşitiyekê.

Encam: Piştî çend salan, misilman hatin qirkirin an ji welat derxistin.

Ji Granada heta Sabra: Teslîmkirina çekan tê wateya wêrankirinê

1. Gîranata (Granada): "Aşitî" ku bû qedera misilmanan

Ev peyman "azadiya olî, parastina mal û milk, mayîna mizgeftan, û ewlehîya rêwîtiyê ya misilmanan" garantî dikir. Lê armanc tenê aramkirina gel bû da ku berxwedan neke. Piştî ketina artêşa xirîstiyan, hemû soz hatin şikandin:

  • Quran û pirtûk hatin şewitandin

  • Misilman hate zor kirin ku olê biguherînin, hatin kuştin, an jî sirgûn kirin

  • Mizgeft hatin kirin dêr (kilîse)

  • Berxwedan bi şiddet hate pêkutin

Encam: Ev "aşitî" ne tenê bû felaketek mirovahî, balkêş komkujiya çandî û dînî jî bû.


2. Xelkê Amerîkayê yên Eslî: Peymanên jehrîn û Komkujiya Wounded Knee

Komkujiya "Wounded Knee" di 29ê Berfanbarê 1890an de, piştî îmzekirina dehên peymanên di navbera eşîrên Amerîkayê yên eslî û Dewletên Yekbûyî de qewimî. Eşîrên eslî ji bo ewlehî û jiyana xwe, çek radest kirin. Lê hikûmet wan xapand:

  • Piştî teslîmê, leşkerên DYAyê li ser wan girtin û 300 kes (bi pirranî jin û zarok) kuştin.

  • Ev bû sembola "peymanên jehrîn" yên ku dewlet bi gelên xwe re dikin.

Gotina Bêje:
"Gava tu çek radest bikî, dijmin ê jiyana te jî radest bike."

Ji Granada heta Sabra: Teslîmkirina çekan tê wateya wêrankirinê

3. Hiroşîma û Nagazakî: Tunekirin wekî Amûra Desthilatdariyê

Di 6 û 9ê Tebaxa 1945an de, Dewletên Yekbûyî du bombeyên atomî li ser Hiroşîma û Nagazakî avêtin, di demeke ku Japon bi rêya Sovyetan di peymana teslîmbûnê de bû.

Çi qewimî?

  • 200,000 kesên bêsûç (bi pirranî sivîl, jin û zarok) di çirkûnekê de mirin.

  • Japon 7 roj piştî bombardimanê teslîm bû – lê bombeyên atomî ji bo "bidawîkirina şer" nehatin bikaranîn, belkî ji bo nîşandana hêza DYAyê li Rûsya bûn.

  • Êdî dinyayê zanibû ku "aşitî" bi komkujiyê tê pejirandin.

Gotina Bêje:
"Dijmin çekê wekî 'peymana aşitiyê' dibîne, lê armanca wî tenê şermezarî û tunekirina te ye."


4. Lubnan (1982): Xapandinên Navneteweyî û Komkujiya Sabra-Şatîla

Piştî peymana ku Filistînî çek radest bikin, rejîma siyonîst:

  • Bi alîkariya Ketaîbê (komek xirîstiyanên Lubnanê), li Sabra û Şatîla (koçberên Filistînî) komkujiyek kir.

  • 3,000 kesên bêsûç hatin kuştin (bi taybetî jin, zarok û pîr).

  • Neteweyên Yekbûyî hişyarî da, lê ti car nekirin.

Ders:
"Teslîmkirin ne aşitî ye, belkî firsenda dijmin e ku te bikuşîne."


Encama Giştî ya Dîrokê:

  1. Granada: Misilman teslîm bûn → Qirkirin.

  2. Wounded Knee: Eşîrên eslî çek radest kirin → Komkujî.

  3. Hiroşîma: Japon di peymanê de bû → Bombeyên atomî.

  4. Sabra-Şatîla: Filistînî peyman qebûl kir → Komkujî.

Gotina Dawî:
"Berxwedan nexwe, ew ê jiyan jî winda bike.

Ji Granada heta Sabra: Teslîmkirina çekan tê wateya wêrankirinê

Lê li şûna ku rêya dîplomatîk bişopîne, Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê rêya terorê hilbijart da ku nîşanî cîhanê, bi taybetî Yekîtiya Sovyetê, bide ku ew êdî tenê hêza ku dikare tunekirina mutleq pêk bîne ye. Ev kiryar ne tenê bû sedema mirina zêdetirî 150,000 kesan, lê di heman demê de destpêka serdema serdestiya nukleerî ya Amerîkayê jî nîşan da.

4- Komkujiya Sabra û Şatîla: Encamên Bêçekkirina Berxwedana Filistînê

Di havîna 1982an de, Rêxistina Rizgariya Filistînê ji Beyrûtê vekişiya û çekên xwe bi piştrastiya piştgiriya navneteweyî ji bo sivîlan radest kir. Lê di 16ê Îlona wê salê de, milîsên ji partiya Hêzên Lubnanê, bi piştgiriya rasterast a rejîma Siyonîst, ketin kampên Sabra û Şatîla.

Ji Granada heta Sabra: Teslîmkirina çekan tê wateya wêrankirinê

Nûçegihanê Waşîngton Postê Jonathan Randle nivîsand ku laşên zarokan hatine perçekirin û singên jinan jî hatine jêkirin. Wî got ku heta hesp, kûçik û pisîk jî ji vê sûcî xilas nebûne.

Rejîma Siyonîst û Hêzên Lubnanê ev sûc bi armanca valakirina nifûsa Filistînê û guhertina hevsengiya demografîk a Lubnanê pêk anîn. Lê di dawiyê de, Îsraîlê di şerê çiya de heman hêz terk kirin.

..............................

/Dawiya peyamê

Your Comment

You are replying to: .
captcha