Li gorî Ajansa Nûçeyan a Navneteweyî ya Ehl-ul Beytê(S.X)-ABNA- Rojnameya The Guardian di lêkolîneke taybet de, eşkere kir ku şîrketên ku li Brîtanyayê qeydkirî ne, bi sedan leşkerên kirêgirtî yên Kolombiyayî ji bo şer li kêleka Hêzên Piştgiriya Bilez (RSF) li Sûdanê peywirdar kirine; RSF bi sûcên şer û jenosîdê (qirkirinê) tê tawanbarkirin.
Ev lêkolîn, ku ji hêla Mark Townsend ve hatî kirin, apartmanek piçûk li Bakurê Londonê wekî tora navneteweyî ya wergirtina leşkerên kirêgirtî girê da, ku ji hêla kesên ku ji ber rola wan di kûrtirkirina şerê heyî li Sûdanê de ji hêla Dewletên Yekbûyî (DY) ve hatine cezakirin (sanctioned) têne rêvebirin.
Ev lêkolîn nîşan da ku ev apartmanek bi yek odeya razanê li Ceyrana Crighton li Bakurê Londonê bi tora neteweyî ya şîrketan ve girêdayî ye ku bi awayekî berfireh leşkerên kirêgirtî ji bo şer li kêleka hêzên paramîlîter ên ku bi jenosîd û sûcên şer ên bêhejmar tawanbar in, bi kar tînin.
Li gorî lêkolînê, leşkerên kirêgirtî yên Kolombiyayî rasterast beşdarî êrişa li El Fasher li Darfur di dawiya Cotmehê de bûn, êrîşek ku li pey wê pevçûnên xwînî yên bi texmîna ku bi hezaran kes hatine kuştin, ligel îdiayên destavêtina komî û komkujiya sîstematîk a sivîlan, di nav de jin û zarok, rû da.
Ev leşkerên kirêgirtî, ji bilî rola wan a bingehîn di ketina El Fasher û di dema şerên li herêma Kordofan li ser sînorê Darfur de, her weha rola sereke di bikaranîna dronan, perwerdekirina şervanan û heta perwerdekirina zarokan ji bo şer de girtine ser xwe.
Lêkolînê destnîşan kir ku şîrketa navendî di vê dozê de, ku paşê wekî “Zeuz Global” hate binavkirin, li Bakurê Londonê bi sermayeyek kêm hate qeydkirin. Tomarên Ofîsa Şîrketan a Brîtanî nîşan didin ku damezrînerên wê hemwelatiyên Kolombiyayî ne ku wekî niştecîhên Brîtanî hatine dabeşkirin. Wezareta Hazineyê ya Dewletên Yekbûyî hefteya borî ji ber peywirdarkirina leşkerên kirêgirtî yên Kolombiyayî ji bo şer ji bo RSF li Sûdanê, ceza li ser wan sepand.
Li gorî Wezareta Hazineyê ya DY, mêrekî ku li navenda tora wergirtina Kolombiyayî ji bo RSF ye, Álvaro Andrés Cujano Becerra, welatiyê Kolombiyayî-Îtalî yê teqawîtbûyî û efserê berê yê artêşa Kolombiyayê ye ku li Emîrtiyên Yekbûyî yên Erebî (UAE) dijî.
Wezaretê Cujano bi rola sereke di wergirtina serbazên berê yên Kolombiyayî ji bo şandin bo Sûdanê bi navgîniya ajanseke wergirtinê ya li Bogotá ku wî bixwe damezrînerê wê bû, tawanbar kir. Jina wî, Claudia Viviana Oliveros Forero, jî ji ber xwedîkirin û rêvebirina vê ajansê hate cezakirin.
Bi heman rengî, DY Mateo Andrés Duque Botero, welatiyê Kolombiyayî-Spanyol yê teqawîtbûyî, ji ber rêvebirina şîrketek ku tawanbar e ku ji bo tora ku leşkerên Kolombiyayî werdigire, pere û mûçeyan rêve dibe, ceza kir.
Daxuyaniya Wezareta Hazineyê nîşan da ku şîrketên ku li DY hatine qeydkirin û bi Duke ve girêdayî ne, di navbera salên 2024 û 2025an de gelek veguheztinên darayî bi qîmeta bi mîlyonan Dolarê Amerîkî kirine.
Di 8ê Nîsana îsal de, Duke û Oliveros li Bakurê Londonê şîrketek bi navê ODP8 Ltd damezrandin ku paşê navê wê hate guhertin bo Zeuz Global, bi sermayeya 10,000 Pound.
Lêkolîn piştrast kir ku ev şîrket hîn jî çalak e, lê yekser piştî ragihandina cezayên DY, navnîşana xwe guhert bo navenda Londonê û navnîşanên ku bi otêlên luks ve girêdayî ne bikar anîn, ku her têkiliyek bi vê şîrketê re înkar dikirin, ev yek pirsên li ser çavdêrî û zelaliyê derxist holê.
Lêkolîna The Guardian îstîsnayek ji rapora ku meha borî ji hêla rêxistina lêkolînê ya The Sentry ve hatî weşandin, anî ziman ku gotibû bazirganên Emîratî yên ku RSF bi şervanên Kolombiyayî peyda dikin, bi berpirsekî payebilind ê hukûmeta Emîratê ve girêdayî ne. Emîrtiyên Yekbûyî yên Erebî bi tundî ev îdiaya red kirine.
Pisporên Sûdanê û her weha Neteweyên Yekbûyî (UN), dilgiranî ya kûr a xwe li ser şiyana kesên ku di bin cezayên navneteweyî de ne ku li Brîtanyayê şîrketan damezirînin û wan wekî mertal ji bo çalakiyên xeternak bikar bînin, nîşan dane. Wan tekez kir ku hêsaniya qeydkirina şîrketên Brîtanî bi dîrokî wan kiriye amûrek ji bo danûstandinên çekan û piştgiriya leşkerî ji bo sazîyên qedexe li çaraliyê cîhanê.
Lêkolînê ragihand ku Hukûmeta Brîtanî vê dawiyê ji bo lêkolîna paşnavên rêveberan rêziknameyên hişktir daniye û cezayan li ser rêberên RSF sepandiye, û daxwaza xwe ya ji bo rawestandina tavil a sûcan, parastina sivîlan û misogerkirina gihîştina alîkariya mirovî bo Sûdanê dubare kiriye.
.................
Dawiya peyamê/
Tags
Sûdan
Brîtanya
Îngilistan
Kolombiya
Your Comment